ForntextaSkrifarinn

Kristín Þorgrímsdóttir

www.mmedia.is/anno

anno@mmedia.is

sími: 861 5443

Lýsari og skrifari að störfum (erl. mynd)

Forntextaverk 

Forsíða

Um mig

Þátttaka í endurvakningu

Nýjustu fréttir 

Forntextaskriftir  

Kennsluefni 

Námskeið  

Vinnubúðir

Atriðaorðaskrá 
Tenglar

Myndasafn

I   Forntextaverk

II  Nútímaleg verk

III Sögulegt handverk  

IV Miniaturar

Sölustaðir  

Verslanir

Markaðir

Sögulegt handverk

Örnámskeið (væntanleg)

Handverk barna

Senda tölvupóst

English  (due soon)

Please e-mail if you have 

some questions.

Forntextaskriftir

Skrifari

Skrifari er fornt starfsheiti þeirra sem handskrifuðu eða afrituðu texta á miðöldum. Nú til dags vinna skrifarar einnig að gerð lýsinga, eða myndskreytinga, en áður var sá starfi á herðum sérstakra aðila, lýsara, rúbrikatora, míníatora eða jafnvel lýsingameistara með flokk nemenda sér til aðstoðar.

>>> Meira um skrifara og lýsara

Efni, áhöld og aðferðir

Í starfa mínum sem skrifari afrita ég texta úr íslenskum miðaldahandritum og stæli þaðan stafa- og leturgerðir, skraut og myndir. Um leið geri mér um leið far um að nota sams konar efni, áhöld og aðferðir og gert var á miðöldum. Það sem vakir fyrir mér í þessari sýslan minni er að gera sögulega rétt verk úr menningararfi okkar. 

>>> Meira um efni, áhöld og aðferðir

Auk efna, áhalda og aðferða legg ég áherslu á að uppsetning, stafa- og leturgerðir, svo og myndastíll fari saman svo útlit verksins verði sögulega rétt. Ákveðins samræmis þarf að gæta í þessu öllu og ekki fara út fyrir ákveðin mörk í sögulegu tilliti og varast tímaskekkjur.

Textaval 

Textana í verk mín vel ég úr íslenskum miðaldahandritum, en þar er mýgrútur af góðum textum sem veita innsýn í hin ýmsu svið mannlegs lífs á miðöldum.  

>>> Meira um íslensk miðaldahandrit

Handritalestur

Stundum geri ég verk með böndum, þ.e. styttingum, táknum og skammstöfunum handrita. Stafréttar útgáfur eru til af sumum handrita okkar, en ég kýs fremur að notast við útgáfur með s.k. samræmdri stafsetningu fornri, og færa textana þannig nær nútímalesendum heldur en stafrétt útgáfa gerir mögulegt. 

Það kemur fyrir að ég þurfi sjálf að brjótast í gegnum skrift og bönd texta, en sú vinna getur tekið óratíma fyrir leikmann eins og mig. Þá má reyna að finna annað handrit eða nútímabók með sama texta og þreifa sig áfram í átt til skilnings með aðstoð þess texta.

>>> Handritalestur

Handrita- og fornletursfræði

Þörf er á miklu meira en bara grunnþekkingu í handritalestri þegar maður ætlar að gera forntextaverk sögulega rétt. Þar inn í koma líka mikilvæg atriði eins og formlegt útlit handrits og uppsetning á blaðsíður, dálkar og línur, jafnvel sjálf greinamerkjasetningin, litir, tákn, leturgerðin, höfuðstafir og margt fleira. Um þetta má læra af handrita- og fornletursfræði / palaeografíu.

>>> Handrita- og fornletursfræði

Leturgerðir eiga sér áhugaverða sögu, sem nauðsynlegt er að skoða ætli maður að setja upp sögulega rétt gerð verk. 

>>> Leturgerðir miðalda

Uppsetning

Á miðöldum lutu textar og myndir ákveðnum reglum um uppsetningu, allt eftir tegund textans, skjalsins og bókarinnar.

>>> Uppsetningar

Myndefni

Myndefnis í verk mín leita ég helst í íslensk miðaldahandrit, en þar eð fá handrita okkar eru mikið myndskreytt þarf ég oft að leita fyrirmynda í evrópsk handrit. Ég reyni þá að gæta þess að velja myndir og stíl út frá sögulegum staðreyndum, út frá því hvar Íslendingar voru við nám á miðöldum og hvar þeir numu “fræðin” og gátu hafa orðið fyrir stílfræðilegum áhrifum.

Stíltegundir

Hægt er að nota eða styðjast við þessar stíltegundir í gerð sögulegra verka úr íslenskum menningararfi, allt eftir tíma textans sem skrifaður er:

Ekki má gleyma stílþróun í norrænu löndunum (sjá næsta kafla).

>>> Meira um stíltegundir miðalda

>>> Teikningar

Lýsingar

Lýsing er þýðing á enska orðinu illumination, sem vísar til endurvarps ljóss af gull-skreytingum í miðaldaritum. Hinar eiginlegu lýsingar eru því ekki málaðar handritamyndir eða skraut, heldur gyllingar þeirra, þótt í dag sé orðið notað fyrir hvoru tveggja. 

Rétt er að geta þess að íslensk handrit eru lítið skreytt með gulli.

>>> Lýsingar

Bókband og frágangur

(texti væntanlegur)

Verk eftir mig

Íslensk miðaldahandrit

Jónsbók, GKS 3269 a 4to,

frá 14. öld

Flateyjarbók, GKS 1005 fol,

frá um 1390.